Steatocranus casuarius – Poll, 1939

„garbacz”, „bycza głowa”

Samiec: 10-12 cm; Samica: 8 cm

T: 24-27 C, pH 7.2-7.8 TwW 8-12dH, TwO 14-18dH
Poziom poszczególnych parametrów fizykochemicznych nie odgrywa kluczowej roli w hodowli. Pielęgnica ta woli co prawda lekko alkaliczną i twardą wodę, ale przede wszystkim jest bardzo wrażliwa na deficyty tlenowe, wzrost koncentracji związków azotowych i źle znosi tzw. "starą wodę".

Afryka centralna - przede wszystkim środkowy bieg Kongo, prawdopodobnie także większe dopływy tej rzeki. Tereny te wciąż czekają na prawdziwe odkrycie i badania przyrodnicze. Jest to jednak utrudnione nie tylko niedostępność i pierwotny wymiar przyrody tych rejonów, ale także przez problemy polityczne w tej części Afryki. Tu uwaga dla korzystających ze starszych publikacji: Zair, gdzie poławia się ten gatunek, to obecnie Demokratyczna Republika Kongo (nie mylić z Kongo).

Samce większe i masywniejsze. Posiadają znacznie większy guz czołowy, są bardziej wygrzbiecone. Częściej pogłębiają kontrast ubarwienia. Szybciej dorastają, posiadają wydłużone ostatnie promienie płetw nieparzystych.

Jest to jeden z najskromniej ubarwionych gatunków afrykańskich pielęgnic. Szaro-mleczne garbacze są jednak obdarzone niepowtarzalnym kształtem (z dominującym "guzem" na czole) i arcyciekawym behawiorem. Jest to pielęgnica wyjątkowo silnie związana z substratem, niechętnie pływająca, często natomiast "przeskakująca" po podłożu. Przybiera też chętnie charakterystyczną pozę - oparta ogonem o dno, z przodem ciała uniesionym na płetwach piersiowych.

Gatunek toleruje szeroki zakres parametrów fizykochemicznych wody, jednak mierzony od poziomu "neutralnego" w górę. Źle znosi wodę kwaśną, miękką, starą. Dekorując akwarium warto więc zrezygnować z korzeni, ewentualnie użyć tych gatunków drewna, które nie wpływają znacząco na parametry wody. Z powodzeniem natomiast można wykorzystać drewno skamieniałe, ceramikę wulkaniczną, kamienie zarówno te obojętne, jak i alkalizujące wodę (dobrze znane przede wszystkim miłośnikom Malawi i Tanganiki piaskowce i wapienie). Efekt dna rzeki stworzymy za pomocą średniej grubości okrągłego żwiru i płaskich otoczaków. Ryba lubi zajmować pozycje za uskokami i przeszkodami, więc warto zbudować w akwarium "progi", za którymi z pewnością garbacze ustalą rewiry.

Akwarium dla tych ryb nie musi być wysokie - są marnymi pływakami, przystosowanie gatunku to przede wszystkim umiejętność utrzymania się w rwącym nurcie dużej rzeki. Istotniejszą rolę odgrywa natomiast zapewnienie odpowiedniej powierzchni dna z dużą liczbą kryjówek. Tu mały trick hodowlany: im większy przepływ wody zapewnimy garbaczom, tym mniejsze rewiry obejmą w posiadanie (sprowadzając je dosłownie do zagłębienia za wybranym kamieniem i dwóch, trzech długości ryby wokół niego). Warto więc zamontować wydajną głowicę, zapewni ona nie tylko odpowiedni poziom nasycenia wody tlenem, ale i utrzyma w ryzach agresję terytorialna garbaczy.

W akwariach łączymy je tylko z dobrymi pływakami i zdecydowanie powinny to być gatunki zamieszkujące górne partie wody.

Garbacz jest łatwy w żywieniu, chętnie pobiera każdy żywy i mrożony pokarm. Potrafi być bardzo żarłoczny, co jest zrozumiałe ze względu na duże wydatki energetyczne ryby. Preferuje pokarm mięsny, przyucza sie jednak także do granulatów i płatków.

Do tarła dochodzi spontanicznie, częściej po znacznym odświeżeniu wody i w okresach karmienia zróżnicowanym, żywym pokarmem. Jaja składane są w zagłębieniu za przeszkodą, w grocie, pod kamienną płytką. Ikra jest duża i nieliczna. Zazwyczaj będzie to kilkanaście, rzadziej kilkadziesiąt ziaren, choć różne źródła podają ich liczbę nawet do 150. Samica jest zazwyczaj aktywniejsza, choć i ona pielęgnuje ikrę raczej niedbale. Wylęg następuje po kilku dniach. Młodzież jest na tyle duża, by bez problemu pobierać artemię, drobny plankton i pokarmy sztuczne dla narybku. Zazwyczaj nawet w zbiorniku ogólnym udaje się wychować kilka - kilkanaście sztuk młodych, choć będą padać ofiarą dorosłych ryb i ciężko wykarmić je przy założonym mocnym przepływie wody w akwarium.