Apistogramma panduro, Roemer 1997

W ostatnich latach zainteresowanie piel?gniczkami z rodzaju Apistogramma wyra?nie wzros?o. Oferuj? one akwarystom olbrzymi? gam? barw i arcyciekawych zachowa?. Z racji swoich niewielkich rozmiarów mo?na je wiec uzna? za idealne ryby akwariowe. W?ród kilku grup na które podzielony jest rodzaj Apistogramma, jedn? z budz?cych szczególne zainteresowanie akwarystów jest Grupa Nijsseni. Dotychczas najpopularniejszym przedstawicielem tej grupy w naszych akwariach jest bohaterka tego artyku?u Apistogramma panduro. Jeszcze do niedawna typowy przedstawiciel grupy, czyli A. nijsseni by? naj?atwiejszy do zdobycia. Jednak obecnie znalezienie ?adnych okazów graniczy z cudem, a sam gatunek jest zagro?ony wygini?ciem w ?rodowisku naturalnym.

Nieco o gatunku:

Podobnie jak pozosta?e gatunki z grupy Nijsseni (m.in. A. nijsseni, A. baenschi, A. rositae, A. martini), przedstawiciele tego gatunku wyst?puje na obszarze dolnego Rio Ucayali, w ma?ych le?nych dop?ywach tej du?ej rzeki. Dymorfizm p?ciowy jest wyra?ny, przy czym jest szczególnie widoczny u doros?ych ryb. M?ode s? niezale?nie od p?ci szaroniebieskie z powoli ujawniaj?cymi si? czerwonymi obramowaniami p?etwy ogonowej i charakterystycznym rysunkiem czarnych plam. Doros?e samce s? wi?ksze od samic (osi?gaj? ok. 8cm), mocniej zbudowane a udzia? koloru niebieskiego w ubarwieniu jest zdecydowanie wi?kszy. Ponadto u agresywnie nastawionych lub dominuj?cych samców u podstawy p?etwy ogonowej cz?sto pojawia si? czarna plama, której brak u samic.

 
Samiec Apistogramma panduro

Tymczasem podstawowy kolor samic (poza okresem tar?a) to jasna ?ó??, zmieniaj?ca si? podczas opieki nad potomstwem w pi?kny, miodowo?ó?ty kolor. Charakterystyczny wzór czarnych plam pozwala na odró?nienie samic tego gatunku od pozosta?ych przedstawicieli Grupy Nijsseni. Jednocze?nie jest powodem wielu sporów, gdy? czarne plamy s? zró?nicowane u ró?nych samiczek. Najbardziej ró?norodna jest du?a plama boczna, która u niektórych samic nie si?ga brzucha. U samców taka plama pojawia si? bardzo rzadko, i nie jest tak "rozlana" a ujawnia si? jako pojedyncza okr?g?a kropka na bokach cia?a. Tak? plam? mia? mój samiec podczas opieki nad potomstwem.

 
Samica Apistogramma panduro

Moje A. panduro:

Swoj? par? "Pandurek" pozyska?em w grudniu zesz?ego roku od GANa, administratora Apisto.pl. Wpu?ci?em je do akwarium o pojemno?ci 70L (60x50x25cm), zape?nionego korzeniami, d?bowymi li??mi i kilkoma czarnymi plastikowymi pude?eczkami po filmach fotograficznych. Akwarium dot?d zamieszkiwane by?o przez 8 razbor plamistych (Boraras maculatus), 2 Otoski (Otocinlus sp.) i samotnego samca droboustka Nanostomus sp. Purple. Mia?em to szcz??cie, ?e moje A. panduro by?y dobran? par?, w innym wypadku musia?bym naby? wi?ksz? grup? m?odych ryb i wpu?ci? je do du?o wi?kszego, pe?nego kryjówek akwarium. Parka p?ywa?a ju? od pocz?tku bardzo zgodnie, wspólnie "obw?chuj?c" nowe terytorium, nie szkodz?c przy tym pozosta?ym mieszka?com akwarium. Ryby z ch?ci? pobiera?y pokarmy ?ywe, takie jak dafnia, oczlik, artemia (doros?e i larwy) czy wodzie?. Te same pokarmy by?y ?apczywie zjadane jako mro?onki.

Tar?o:

Moje A. panduro podesz?y do pierwszego tar?a po mniej ni? miesi?cu przebywania w akwarium. Niestety zarówno to jak i drugie tar?o zako?czy?o si? niepowodzeniem - m?ode nigdy nie zaczyna?y p?ywa? i gin??y po kilku dniach. Wówczas woda pochodz?ca z filtra RO mia?a pH 5,5 wynikaj?ce z dodatku li?ci ketapangu w wystroju akwarium, oraz torfu w filtrze. Przy kolejnych podmianach nie dodawa?em ?adnych "zakwaszaczy" do wody, przez co w ko?cu pH wzros?o do poziomu 6,5. Trzecie tar?o, do którego dosz?o w po?owie lutego, i które mia?em okazj? w ca?o?ci obserwowa?, zako?czy?o si? ju? pe?nym sukcesem. Oto jego przebieg:
18:00 - samica zaczyna zach?ca? samca aby pod??a? za ni? w kierunku kryjówki (czarnego plastikowego pojemniczka po filmie fotograficznym), co zwraca równie? i moj? uwag?. Samiec przebywa z przodu akwarium, a samica przyp?ywa do niego co chwila z drugiego ko?ca akwarium i ukazuje mu swój pe?en ikry brzuch.
18:10 - w ko?cu samiec daje si? "namówi?" i pod??a za samiczk? do kryjówki. Ta wp?ywa do niej i odwraca si? w niej brzuchem do góry, podejmuj?c pierwsze próby sk?adania ikry (jednak jeszcze jej nie sk?ada). Samiec ca?y czas obserwuje jej poczynania na zewn?trz kryjówki.
18:25 - samiec wp?ywa do pojemniczka, co stymuluje samic? do z?o?enia pierwszej partii ikry (co wida? na zdj?ciu). Samiec zap?adnia ikr? delikatnie obracaj?c si? w stron? zawieszonej u góry kryjówki czerwonej ikry. Tar?o trwa?o jeszcze przez oko?o 30 minut, czego skutkiem by?o z?o?e ok. 70 ziaren ikry pi?knego koloru.

 

M?ode wyklu?y si? po oko?o 2,5 dniach i na szcz??cie tym razem po 6 od wyklucia zacz??y normalnie p?ywa?. Karmi?em je obficie ?wie?o wyklut? artemi?. W mi?dzyczasie, podczas opieki samicy nad potomstwem, musia?em odseparowa? samca, w obawie przed kolejnym tar?em (obawia?em si? ?e samica b?dzie atakowa? narybek z poprzedniego tar?a). W czasie opiekowania si? swoimi dzie?mi samica okaza?a si? bardzo dobr? matk?. Dobr? do tego stopnia, ?e zabi?a dwa Otoski i dwie razbory (jedn? powa?nie uszkodzi?a), uznaj?c je za niebezpiecze?stwo. My?la?em ze taka agresja to odosobniony przypadek, jednak wpowiedzi na forum utwierdzi?y mnie w przekonaniu, ?e aby samica mog?a opiekowa? si? potomstwem bez zagro?enia dla mniejszych wspó?mieszka?ców, akwarium musi by? wi?ksze od mojego. Oczywi?cie pozosta?e razbory natychmiast prze?owi?em.

 
Samica z m?odymi

Mimo kilku przygód z tymi rybami uwa?am, ?e A. panduro jest bardzo ciekaw? piel?gniczk?, z "charakterem" i której nie mo?na nie polubi?. Nie poleca?bym jej nowemu Apistomaniakowi, ale po zebraniu do?wiadczenia na jakim? ?atwiejszym do utrzymania gatunku, mo?na z powodzeniem próbowa? rozmno?y? "Pandy". Wi?c... na co czekacie?

Literatura: Südamerikanische Zwergcichliden/South American Dwarf Cichlids, DATZ Sonderheft Apistogramma nijsseni - przegl?d, Uwe Roemer, Aqua Forum nr 5, str. 5-13.

Autor: Piotr Koba [PiotrK]